لیست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت چهارم

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

دست زدن-لمس کردن

جملگی-تمامن-سراسر

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

جای سفت-وضعیت سخت

 

باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

اشک تمساح(گریه ی دروغین)

چپ بودن خواب زن-خلاف شدن آن چه زن در خواب بیند

پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری

ادا اصول-ادا اطوار

 

راحتی-دمپایی

دور برد-دارای برد زیاد

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

 

دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن
روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

جای ارزن نبودن-بسیار شلوغ بودن-جای سورن انداختن نبودن-سگ صاحبش را نشناختن

چَکه-شوخ و بذله گو

 
خدابیامرزی-درخواست بخشش

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

خیط کاشتن-خطا کردن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

تشریف داشتن-حضور داشتن

جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها
دود دادن-ضد عفونی کردن-گذاشتن گوشت و ماهی در معرض دود غلیظ برای فساد ناپذیر کردن آن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن

دست راستی-از جناح راست-موافق حکومت

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

زار زدن-سخت گریه کردن

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

 
آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن
در یک جوی نرفتن آب کسی با کسی-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

دلبخواهی-دلبخواه

دخترینه-دختر-مونث

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

تو دار-راز نگهدار

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

راه بلد-راهنما-آن که راه را خوب می شناسد

آدم بی‌معنی-آدم بی‌خود

خروس خوان-هنگام سحر
چم و خم-آداب و رسوم-فن-ناز و عشوه

 
دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

زیر تبری-کنده ای که هیزم شکن روی آن با تبر هیزم می شکند

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

 

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

بالا آوردن-استفراغ کردن
 

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

خبرکش-سخن چین

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)
پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

دوبلور-دوبله کننده

حَب-قرص

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

 
دولابچه-کمد کوچک

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

 
آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن
جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

دوا شور-شستن فرش با نوعی دوای جلا دهنده

از زیر سنگ در آوردن(چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن)

 

زنگوله پای تابوت-فرزند مرد یا زن پیر
پیراهن بیش تر پاره کردن-بیش تر تجربه داشتن

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

خنگ-نادان-ابله-کودن

پیه سوز- پی سوز

خاک به دهنم-زبانم لال
پشه کوره-پشه ی ریز

 

برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن

اَتَر زدن-فال بد زدن

 

چشم وزغ-نگا. چشم ورقلمبیده

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

دیوان کردن-انتقام گرفتن-قصاص گرفتن

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی
آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

چه چه زدن-خواندن بلبل-سخت خوش آواز خواندن

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

جی جی باجی-صمیمیت بسیار زیاد ولی غیر واقعی

از شیر گرفتن-به دوره‌ی نوزادی پایان دادن

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی
پوست پیازی-نازک و بی دوام

خط و نشان کشیدن-تهدید کردن

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

تیر در کردن-تیراندازی کردن

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان
ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد

خوابگوشی-سیلی-کشیده

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

خبر داغ-خبر بسیار مهم

 

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

چاتمه زدن-چند تفنگ را به شکل چاتمه در جایی گذاشتن

در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن
بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن
بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن
رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

 

زیر جلی-پنهانی-آهسته

خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)

تر دماغ-سرحال-شنگول

تک پا-زمان کوتاه-در فرصتی بسیار اندک

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

خرخور-چیزی که قابلیت خورده شدن را از دست داده است

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

بازرسی-بررسی و کنترل

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

 

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

دَم باز-چاپلوس-متملق

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

خودشیرینی-خوش رقصی-خود را صمیمی وانمود کردن

آینه‌ی کسی بودن(یکسره از کسی تقلید کردن)

پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

 

جر و بحث-مجادله ی شدید گفتاری

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

بدلی-تقلبی-جنس بد
اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

 

 

توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر

بی جا-نامناسب-بی مورد
استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

بنگی-معتاد به حشیش

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند
دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)

چپ بودن خواب زن-خلاف شدن آن چه زن در خواب بیند

 

با آب و تاب-با شرح و تفصیل
خاک انداز-وسیله ای برای گردآوردن و حمل آشغال و زباله

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

آفتاب گز کردن(ولگردی کردن)

اشتر گربه(چیزهای نامتناسب با هم)

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

حرف پوچ-سخن بی معنی

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

 

پی جوری کردن-پی جویی کردن-دنبال نمودن

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت
ددر رفتن-بیرون رفتن

پِر پِر-در زبان کودکان : صدای پریدن پرنده

رفتن گوش-ناراحت شدن گوش از سر و صدا

تک و تا-جنب و جوش

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید

 

از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

ذلیل شده-خوار و زبون-دشنام و نفرینی که زنان به کودکان بسیار شیطان خود می دهند

پشت گوش انداختن-دیر انجام دادن-اهمیت ندادن-امروز و فردا کردن

چرند-حرف پوچ و بی معنی

دست پایین را گرفتن-کم ارزش و ناتوان فرض کردن
ریش توپی-ریش تپه

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

آفتابی کردن-پدیدار کردن

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

جاگرم کردن-در جایی ماندن
چرب دست-ماهر-زبر دست
بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن

پُلُغ زده-ورقلمبیده-برجسته

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

بیا بیا- برو برو

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی
آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

جیز کردن-سوراندن به زبان کودکان

آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

 

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن
حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

 
دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن
جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

دل و جگر زلیخا-تکه تکه-پاره پاره

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

بی سر و پا-پست-فرومایه

پزا-زود پخت شونده
چاقالو-چاق-فربه
بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد
پاپاسی-مبلغ ناچیز-پشیز

دندان تیز کردن-طمع کردن

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

آب و خاک(میهن، دیار)

 

پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن

جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک

دک و دنده-بالا تنه

ابرو نازک کردن-ابرو تنگ کردن
چروکیده-چین دار شده-ناصاف

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

حق التدریس-مزد آموزگار

جیب کَن-کسی که کارش اخاذی و تلکه است-کسی که دیگران را می دوشد

دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)
از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

دود گرفتن-پُک زدن

باطله-چیزی که ارزش خود را از دست داده است

آب و خاک-میهن-دیار

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

چس مثقال-بسیار اندک-سبک و کم وزن

دستک-دفتر حساب
تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

 

افتادن توی پوست کسی-کسی را وسوسه کرد

دستی به سر و صورت کشیدن-خود را مرتب کردن-آرایش کردن

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

آبِ سیاه-نیمه کوری

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

 

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن
پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

 

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم
اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

 

جیک-صدا-آواز

دانه دانه شدن-دانه ها از یکدیگر جدا شدن

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

تُپ تُپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

دست علی به همراه-علی یارت باد

اختر شمردن-شب‌بیداری

چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن

 

پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو

دُوال پا-آدم سمج

تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

تا خوردن-کج شدن-خم شدن-انحنا برداشتن

 

چَه چَه-صدای بلبل
 

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

در چاه افتادن-فریب خوردن

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

رضا شدن-راضی شدن

جاکن شدن-به حرکت در آمدن

حرف کسی شدن با کسی-با کسی مشاجره پیدا کردن
حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

داماد سرخانه-دامادی که در خانه ی پدر زن زندگی می کند

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)
روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

 

 

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

از گرد راه رسیده-تازه‌وارد-هنوز به کار دیگری نپرداخته

خسارت دیدن-زیان دیدن

 

الو(شعله‌ی آتش، در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم))

تلخه-تریاک-سوخته

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی
چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن
انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

 

 
جون جونی-نگا. جان جانی
پر افاده-متکبر-مغرور

دیالله-زود باش دیگه !

پس رفتن-عقب رفتن

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

چهل منار-تخت جمشید

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور