لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 222

آب رفتن(بی‌اعتبار شدن، کوچک شدن)

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن

چوغ-چوب
 

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن

 

خبر داغ-خبر بسیار مهم

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن
آفتابگیر-جایی که آفتاب بر آن بتابد-سایبان-چتر آفتابی

آبِ دندان(حریف ساده)

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

دویدن توی حرف کسی-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

جیزگر خانه-محل رباخواری و قرض دادن پول در برابر اموال منقول

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

خوشایند-مطبوع-پسندیده

 
خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی
از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

الو(شعله‌ی آتش، در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم))

بز دل-ترسو

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

 

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

دمپایی-کفش راحتی خانه
چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

آسمان (و) ریسمان به هم بافتن(حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن)

خود یا چیزی را با افاده به دیگری نمودن
خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

زدن به هر دری-برای رسیدن به مقصود به هر جا و هر کسی متوسل شدن

بعد از نود و بوقی-پس از مدتی دراز

باد هوا خوردن-درماندگی و فقر کامل داشتن

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

 

خود را جستن-جست و جو در لباس خود برای یافتن و کشتن حشرات موذی مانند شپش

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)

اشتباه لپی-اشتباه لفظی

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)
پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

 

پینه زدن-وصله کردن

آب به آب شدن(تغییر آب و هوا دادن، بهبود یافتن به سبب سفر)

 

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

دماغ سوخته شدن-بور شدن-خجالت زده شدن-ناکام شدن

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود
خرج اتینا کردن-پولی به مصارف بی هوده رساندن

خرج اتینا کردن-پولی به مصارف بی هوده رساندن

بنگی-معتاد به حشیش

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

 

در آوردن پول-برای به دست آوردن پول و درآمد کوشیدن
آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

حواس نداشتن-گیج و منگ بودن-حواس پرت بودن

آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته
خسارت دیدن-زیان دیدن

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

رسانه-وسیله ی ارتباطی

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

 

 
تگری-بسیار خنگ-یخچالی

خوشوقت شدن-شاد شدن-راضی شدن

اطفال باغ-گل‌های تازه

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

 

تحت اللفظی-کلمه به کلمه

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

خواب از سر کسی پریدن-نگا. پریدن خواب از سر کسی

 

 
بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

پاچین-دامن زنانه
دوبله-دو برابر-دوبلاژ
دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

 

برو برو-اوج خوش بیاری و کامکاری

آمدن(آغاز به کاری کردن)

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

دهن کسی آب افتادن-به طمع افتادن-میل شدید پیدا کردن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند

 

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

 

استخوان‌بندی-درست کردن انگاره و طرح

 

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

به جا آوردن-شناختن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود
در گوشی-با زمزمه-پچ پچ وار

 

 

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

داوطلب-خواستار-نامزد
زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)
چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن

چاقالو-چاق-فربه

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

 

اله و بله کردن(لاف زدن، چنین و چنان گفتن)
اکبیری-زشت-بی‌ریخت

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

تا کردن-دو یا جند لا کردن-رفتار کردن

جلا دادن-مفید بودن-شفا دادن-صیقل دادن

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

چس خور-آدم خسیس-بخیل

بد خواب شدن-بی خواب شدن-خواب آسوده نکردن

روشن کردن چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از تماشاچیان می گیرند

 

خوش نقش-خوش اقبال-پارچه یا قالی که نقش های زیبا دارد

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

حیص و بیص-گیر و دار-مخمصه
به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

از رو رفتن(خجالت کشیدن، از میدان به‌در رفتن)

دیوار را یک طرفه کاه گل کردن-یک طرفه قضاوت کردن
آواز دادن(خواستن)

 

آجیل دادن-رشوه دادن-حق و حساب دادن

 

در به در شدن-آواره شدن-بی خانمان شدن-جا و منزل مناسبی نداشتن
 

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

پَک و پوزه-ریخت و قیافه-شکل ظاهر

بَهمان-فلان

تته پته-لکنت زبان
زُل-خیره
از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)
پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف
برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

چوب الف-نشانه ای که با کاغذ می سازند و لای کتاب می گذارند-لاغر و باریک

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

دنیا آمدن-زاده شدن

 

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

جوشکار-کسی که قطعات فلزی را به هم جوش می دهد

ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

خراب کردن-زرد کردن-آلودن لباس-نظم کار چیزی را به هم زدن

چهار چنگول ماندن-نگا. چهار چنگول شدن

تخم چیزی ورافتادن-ریشه کن شدن
به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

بی جا-نامناسب-بی مورد

چَکه-شوخ و بذله گو

از تیپ کسی بودن

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

چُس افاده-افاده ی بی جا

بیرون روش-اسهال-شکم روش

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است
حق و حساب-باج سبیل-رشوه

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

پریدن خواب از سر کسی-خواب نیامدن-هرچند وقت خواب باشد

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

این و آن را دیدن-برای انجام کاری از همه کمک گرفتن
خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

پس بودن-عقب افتادن از دیگران
پوشک-کهنه ی بچه

اطفال باغ(گل‌های تازه)

خواهر خوانده-دوست صمیمی

انگشت روی چیزی گذاشتن(موضوعی را مورد توجه قرار دادن)
پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن
 

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

درز را آب دادن-از راه به در شدن

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن
رحمت به . . .-صد رحمت به-هنگام برتری دادن چیزی به کار می رود: رحمت به آب حمام
تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل

 

پای کسی حساب کردن-به حساب کسی گذاشتن

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

تب خال-جوشی که از شدت تب دور لب پدید آید

 

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

تره بار-میوه ها و سبزی ها

بی وقت-نابهنگام-بی موقع

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

چهار دستی-فراوانی

پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است

 

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

الف کوفی(چیز کج، آلت تناسلی)

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

افسارگسیخته-سرکش
ارزانی-بخشیدن-دادن
تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

چُس افاده-افاده ی بی جا

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

راپرت-گزارش-خبر

رودرواسی-رودربایستی

خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

تو دل برو-با نمک و گیرا-کسی که مورد توجه قرار می گیرد
چفت و بست-قفل و زنجیر در یا صندوق

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

تمام و کمال-کامل-به تمامی

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

 

تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن

 

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

 

چاق بودن دماغ کسی-سالم و سرحال بودن

 

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک
خیس شدن-تر شدن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن
پشت و رو کردن-برگرداندن جامه به صورتی که رو پشت و پشت رو شود
تازه داماد-پسری که تازه ازدواج کرده است
آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)
تته پته-لکنت زبان

 

در رفتن سخن از دهن-سخنی بی اراده گفتن

برای کسی لقمه گرفتن-برای کسی کار پر دردسری تدارک دیدن-کسی را بد معرفی کردن

دخل داشتن-ربط داشتن-مربوط بودن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

 
دست من و دامن تو-دستم به دامنت

 
تو هم رفتن-اوقات تلخ شدن-ناراحت شدن

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

از این حرف‌ها(مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد)

جد کمر زده-در نفرین به سید می گویند-یعنی جدش او را به سزایش برساند
دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن
پا سوز-عاشق شیفته

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه
پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

 

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

افسارگسیخته(سرکش)

زار-نا به سامان-خراب-بد

این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

ریز بار-باران ریز-ابری که باران ریز دارد

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن

 

حاشیه دار-کناره دار

چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن

 
خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

پشم علیشاه-درویش بی قدر

تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن
آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

زیر دُم سُست-زن منحرف

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

پیش بها-بیعانه

چُل-آلت مرد
تِلِک و پِلِک-رخت و وسائل ناچیز خانه

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

 

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری
آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن

 

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

چله خانه-محل ریاضت کشیدن

دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن
داغ به دل یخ گذاشتن-کاری بی هوده و بی اهمیت کردن

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن
پخش و پلا-پراکنده-تار و مار

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

تنوری-پخته شده در تنور

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

دست خدا به همراه-در پناه خدا

چل و چو افتادن-شایعه در دهان مردم افتادن

از ریش کسی دست برداشتن-کسی را به حال خود گذاشتن

تکه گرفتن برای کسی-کاری برای کسی فراهم کردن