لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 207

تشریف داشتن-حضور داشتن

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

آفتاب‌زردی(غروب آفتاب)

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

بازده-محصولی که انسان یا ماشین در مدتی معین تولید می کند

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر
دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

دیگ به سر-لو لو

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

دَم نقد-آماده-حاضر

 

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

دست کردن-دست فرو بردن

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد
دل خالی کردن-کین خود را گرفتن-از رنج دشمن شاد شدن

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

حق دادن-تایید کردن

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

چوب بندی-داربست

 

ترکه-آدم باریک و بلند

 

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن
آب به آب شدن-تغییر آب و هوا دادن-بهبود یافتن به سبب سفر
پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن
حبه-پاره ی شکسته از قند یا نبات

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن
 

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن

 

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

 
چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

زمخت-درشت-ناهنجار

رژیم غذایی-دستور خوراک بیمار
پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
 

خرده کاری-کار جزیی

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن
آبکش کردن-سوراخ سوراخ کردن

از کسی حساب بردن(از کسی ترس داشتن)

زیر اخیه رفتن-به نفع کسی به کاری تن دادن

 

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

 

چلو-برنج آب کشیده

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

 

آتش از چشم کسی گرفتن(ترسانیدن)

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا

دست فروشی-شغل دست فروش

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

خدا به دور-پناه بر خدا

 

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

تیز بازار-بازار گرم و پر مشتری

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

زبان زدن-سخن گفتن-نوک زبان را به قصد چشیدن به غذایی زدن

خبرکش-سخن چین

با آب و تاب-با شرح و تفصیل

زیر زانویی-رشوه ی مختصر و نهانی

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

 

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

 
جیز گر-ربا خوار-کسی که از دیگران برای دادن مکان غیرقانونی پول می گیرد

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر
خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

پس افتاده-بچه ی کسی

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

تیز بزی-فورن-بی درنگ

چرب و چیلی-پر چربی-پر روغن
دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

 

پای کسی را از جایی بریدن-آمد و رفت کسی را از جایی قطع کردن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

دَنگ-صدای به هم خوردن دو چیز

چاچول-حقه باز-شارلاتان

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

خدا و خرما را با هم خواستن-از دو محل سود بردن-دو سره بار کردن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)
پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

تُخم-اصل هرچیزی-دانه

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد
درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

 

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

 

جَستن چشم-پریدن پلک چشم

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن
پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو

خوشبختانه-از حُسن اتفاق
بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

چانه لغی-راز داری نکردن
رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن
روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

جملگی-تمامن-سراسر

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن
در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

دق دلی-دق دل
آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای
بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن

چروکیدن-چین دار شدن

 

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن

درز را آب دادن-از راه به در شدن

زنیکه-زنکه

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن

خرسک-نوعی فرش
دست فروشی-شغل دست فروش

زیر گرفتن-زیر کردن

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است
 

آرواره‌ی کسی لق بودن-سرنگهدار نبودن-پرچانه بودن
چهار چوب-محدوده-قاب
درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

 

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

دندان گیر-قابل خوردن و جویدن-قابل توجه-پر سود

از پاشنه در کردن-پیاده راه درازی را طی کردن

 

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت
آتشِ بسته-طلا

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

خوش ذوق-خوش سلیقه-خوش مشرب

از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن
جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

چرکمرد شدن-آن قدر چرک که با شستن هم چرک نرود

جای پا-اثر-نشانه-رد

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

پینه-وصله-پوست سخت شده

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

خوب کردن-درمان کردن-شفا دادن

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

آب نخوردن(درنگ نکردن)
تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

به سر دویدن- با سر رفتن

خرد و خاکشیر-ریز ریز و ذره ذره شده-از پا درآمده

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند
چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر
حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

تره بار-میوه ها و سبزی ها

آمد نیامد داشتن-روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست

زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن
از خر افتادن-نابود شدن-مردن

پا گرفتن-رشد کردن-استوار شدن-سر و سامان یافتن-رونق گرفتن
دل کسی آمدن-دل آمدن

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند
پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن
بی پرده-رک و صریح-آشکار

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

 

افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

 

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی
اهل دود-سیگاری

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن
خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن
از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

دیر کرد-تاخیر-تعویق

دَم کشیدن-رسیدن و پختن چای-برنج و مانند آن ها

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

چاله-گودال کوچک-دردسر-اشکال

به هم زدن حال-موجب بالا آوردن شدن

ته دار-پایه دار

 
برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن

ده کوره-ده یا شهر کوچک عقب افتاده و بدون امکانات

آب شیراز-شراب

 

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد
خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

آهو چشم-معشوق-شاهد

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

چُس افاده-افاده ی بی جا

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه
از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد
پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن
بار گذاشتن-نهادن ظرف غذا بر اجاق برای پخته شدن
خوشاب-میوه ی پخته در آب و شکر-کمپوت

 

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

داوطلب-خواستار-نامزد

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن

آب از گلو پایین نرفتن-غصه و ناراحتی شدید داشتن

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش

خوشگلک-با خوشگلی اندک

زاییدن گاو کسی-به دردسر بزرگی گرفتار آمدن

چپ رو-تند رو

بالا کشیدن-مال کسی را به ناحق خوردن

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

آبدار(سخت، شدید، سنگین)

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

چرچر کردن-از ثروت بادآورده ای روزگار گذراندن

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

خر و پف-نگا. خرناس
به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن
آدم-نوکر
زبان دراز-بی ادب-گستاخ-کسی که با گستاخی خارج از حد خود سخن بگوید

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند

پِخ-صدایی برای ترسانیدن کسی

چُغُلی-سخن چینی-غیبت-شکایت

دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

پادرازی-نوعی شیرینی به اندازه ی کف پا

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

پا خوردن-فریب خوردن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت-ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست

دُنگ-سهم-حصه

چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا
بی معنی- بیخود

تره بار-میوه ها و سبزی ها
بد مزاج-عبوس-ترشرو-تندخو

پینه زده-وصله کرده

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

بی تفاوت-بی اعتنا

با دست و پا-آدم زرنگ

دو لا شدن-خم شدن-تعظیم کردن

جا آمدن حواس-به هوش آمدن
ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

ته بندی-خوراک کمی که پیش از غذای اصلی می خورند

 

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی
ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی
دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

خایه دار-با جرات-شجاع

 

تخم مرغ عسلی-تخم مرغی که در آب گرم نیم پز شده است

 

پشه کوره-پشه ی ریز

آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن
دل را آب کردن-سخت آرزومند کردن-مشتاق کردن

چوب بندی-داربست
پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن
دو بامبی-دو دستی-با دو دست

 
آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)
خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن

از خرس مویی کندن(از مردم خسیس چیزی درآوردن، هرچند ناچیز باشد)

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

بامبه-توسری

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

آفتابه خرج لولهنگ کردن(چیز با ارزشی را در بهای چیز بی‌ارزش دادن)

آتش‌بیار معرکه-فتنه‌انگیز میان دو دشمن

پا زدن-حق را پایمال کردن-زیان رساندن

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

دسته پل-الک دولک

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

خیلی آب خوردن-گران تمام شدن-هزینه ی سنگین داشتن

آدم کردن کسی-کسی را تربیت کردن-سواد آموختن

 

اسکلت‌بندی(طرح‌ریزی، زیرسازی)

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

در و تخته-دو دوست خوب-زن و شوهر جور

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن
خز گیر آوردن-نگا. خر گرفتن کسی

خروار-کنایه از مقدار زیاد

آشوب شدن دل-دچار تهوع شدن

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

در نتیجه-سرانجام-عاقبت

 
حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

بد قواره-بد ریخت-بد ترکیب

باب دندان-مناسب طبع و حال

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

جَخ-تازه-هنوز-فوقش

چار چار کردن-داد و فریاد راه انداختن