سه خط و یک دایره: « نماد صلح » چگونه شکل گرفت؟

در روز جمعه مقدس سال ۱۹۵۸ میلادی، هزاران نفر در میدون ترافالگار لندن گرد هم اومدن تا اعتراض خود علیه ساخت اسلحه‌های هسته‌ای رو به گوش جهان برسانند.

این حرکت بدنبال مجموعه‌ای از آزمایشات دنباله‌دار انگلستان انجام شد؛ بریتانیا سومین کشوری بود که پس از آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی قبلی به باشگاه هسته‌ای جهان ملحق شد.

چهار روز پس از آدینه‌ی خوب مسیحی‌ها، پردل و جربزه‌ترین معترضان راه تظاهرات خود رو به سمت Aldermaston پیش بردن؛ روستای کوچیکی در فاصله ۸۱ کیلومتری از غرب لندن که اسلحه‌های هسته‌ای بریتانیا در اونجا طراحی، ساخته و انبار می‌شد.

جلسه معترضان در میدون ترافالگار لندن، ۴ آوریل ۱۹۵۸ میلادی

در پلاکاردهای این معترضین واسه اولین بار از «نماد صلح» استفاده شد.
«جرالد هولتوم»، طراح و صلح‌طلب این نماد رو چند هفته قبل از شروع راهپیمایی‌ها طراحی کرده بود. اون باور داشت که وجود یه نماد می‌تونه با قدرت بیشتری پیام صلح‌طلبی رو به گوش همه برسونه.

اون درست می‌گفت: این سمبل خیلی سریع مورد استفاده کمپین خلع اسلحه هسته‌ای جهان (CND) قرار گرفت و به یکی از شناخته‌شده‌ترین طراحی‌های تاریخ و جهان تبدیل شد.

استفن بیلی در مورد این طرح گفته: «این شاهکار کوچیک با قدرت انگیزاننده‌گی فوق‌العاده بالاست. همین طرح به ظاهر ساده می‌تونه خوب بازگوکننده یه دوره تاریخی حساس باشه. در مورد این نماد باید گفت: استفاده درست و مناسب از مسایل ساده و معمولی.»

الفبای سمافور

طراحی نماد صلح از ترکیب دو حرف انگلیسی “N” و “D” تشکیل شده؛ این حروف در واقع سرواژه‌های دو کلمه‌ی انگلیسی به معنی «خلع‌اسلحه هسته‌ای» است که به سبک الفبای مخابره استفاده شده‌ان. این الفبا به وسیله دریانوردان و با به کار گیری پرچم واسه ارسال و دریافت پیام بین کشتی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

طراحی اولیه نماد سلح به وسیله Gerald Holtom در سال ۱۹۵۸ میلادی که الان در موزه جنگ لندن نگهداری می‌شه.

البته خالق نماد صلح جهانی گفته که این طرح معنی دیگری هم داره.
هولتوم گفته: «من در واقع خودمو ترسیم کردم: نماینده‌ای از یه فرد ناامید که قبل از فرمون آتیش به جوخه‌ سربازان دست‌هاش رو به سمت بالا و پایین حرکت می‌دهد. بعد تلاش کردم با قرار دادن خطوط و دایره‌ به این طرح هویت ببخشم.»

نماد صلح به صورت دیوارنگاری – پراگ

این نماد از وقتی که خلق شد با تفسیرها و ترجمان‌های مختلفی همراه بوده.
به گفته‌ی برلی، یه طراحی گرافیکی خوب باید در همه رسانه‌ها قابل استفاده باشه. اما این نماد پا رو بالاتر از این گذاشته: نماد صلح رو می‌توان به روش‌های مختلفی تفسیر کرد.
همونجوریکه گذشته‌ی اون نشون می‌دهد، نماد صلح واسه مسایل مختلفی در جهان استفاده شده.

تظاهرات علیه ساخت اسلحه هسته‌ای در یورکشایر شمالی – ۱۹۶۰

«کن کلسبون» تاریخ‌نگار نماد صلح باور داره که سادگی این طرح دلیل اصلی موفقیت و موندگاری اون هستش.
این طرح رو حتی یه کودک ۵ ساله هم می‌تونه ترسیم کنه.
همین امر باعث شده تا نماد صلح خیلی راحت به وسیله مردم پذیرفته شه و در طول تاریخ به طرحی موندگار بدل شه.

در کشوری مثل آمریکا این نماد اولین بار به وسیله جنبش حقوق مدنی استفاده شد.
بایارد راستین یکی از همراهان بسیار نزدیک مارتین لوترکینگ جی.آر. که در راهپیمایی لندن در سال ۱۹۵۸ میلادی شرکت کرده بود این طرح رو به عنوان نمادی واسه جنبش آمریکا مورداستفاده قرار داد.

Joan Baez در حال نواختن گیتار در مراسم ضد جنگ ویتنام در لندن – ۱۹۶۵

با گذشت زمان، این طرح از معنی اولیه خود یعنی «خلع اسلحه هسته‌ای» فاصله گرفت و به عنوان نمادی عمومی واسه صلح و آرامش استفاده شد.

Arlo Guthrie، خواننده فولک در ماساچوست با تصویری از نماد صلح در آسمون

در دهه ۱۹۶۰ میلادی در آمریکا، این سمبل به عنوان نماد ضدجنگ ظاهر شد.

پس از بالا گرفتن جنگ ویتنام در دهه ۱۹۶۰ میلادی این نماد مورداستفاده معترضان به جنگ و جنبش‌های ضدفرهنگی قرار گرفت. این علامت رو همه جا می‌شد پیدا کرد از روی تی‌شرت‌ها گرفته تا ماشین‌ها و دیواره ها.

در آفریقا از نماد صلح علیه آپارتاید استفاده شد و و در چکسلواکی در طول مقابله علیه رژیم غاصب شوروی (قبلی).

روند رشد و رواج هر چی بیشتر نماد صلح در جهان اونقدر سریع بود که مخالفان و منتقدانی هم واسه خود پیدا کرد.

گروه‌هایی مثل «جامعه جون برچ» که یه جامعه راست رادیکال و هوادار ضدکمونیسمه از نماد صلح بشدت بدش میاد. این جامعه در سال ۱۹۶۹ میلادی در یکی از ماهنامه‌های خود مقاله‌ای رو به نقد نماد خلع‌اسلحه هسته‌ای اختصاص داد.

اونا در مجله ماهیانه خود مدعی شده بودن که این نماد، علامت شیطانه و به اندازه ای روی این ادعای خود مانور دادن که هنوزم عده‌ای در جهان تصور می‌کنن این یه علامت شیطانیه.

باگت‌های صلح در برکلی کالیفرنیا در سال ۲۰۰۳ در اعتراض به حمله آمریکا به عراق

در طظول ۶۰ سالی که این نماد متولد شده واسه جنبش‌ها، مبارزات و اعتراضات گسترده‌ای مورداستفاده قرار گرفته.

در حمله تروریستی سال ۲۰۱۵ در پاریس، یه هنرمند فرانسوی به نام ژان جولین با دستکاری نماد صلح و جا دادن برج ایفل در اون، سمبلی واسه وحدت جهانی طراحی کرد.

در آخر هم اشاره کنیم که خیلی از مردم جهان هنوزم نمی‌دانند که این نماد واسه «نه به اسلحه هسته‌ای» طراحی شده و همه اونو سمبل صلح می‌پندارند.