by انواع و اقسام شرکت های تجاری
انواع شرکت های تجاری
به لحاظ کلی شرکتهای تجاری را میتوان به چهار دسته تقسیم نمود:
۱) شرکتهای اشخاص؛
۲) شرکتهای سرمایه؛
3) شرکتهای مختلط؛
4) شرکتهای دولتی که ذیلاً به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
اگر قصد ثبت شرکت خدماتی و یا بازرگانی دارید به مقاله انواع شرکت های خدماتی مراجعه فرمایید.
تعریف شرکت از نوع اشخاص
شرکتهای اشخاص شرکت هایی هستند که شخصیت شریک در این گونه شرکتها اهمیت بسیار داشته و اعتبار شرکت بستگی به اعتبار شرکا دارد و سرمایه شرکت نقش عمده را ندارد، مانند شرکتهای تضامنی و نسبی که شرکا در نتیجه آشنایی و روابط نزدیک و اعتمادی که با یکدیگر دارند اقدام به تشکیل شرکت می نمایند. در شرکتهای اشخاص، نه تنها سرمایه ای که شرکا در شرکت می گذارند.
جوابگوی تعهدات شرکت است بلکه از دارایی شخصی خود نیز ضامن تعهدات شرکت می باشند. و از این لحاظ، شرکا نمی توانند آزادانه سهم الشرکه خود را به دیگران واگذار نمایند. بدون جلب رضایت سایر شرکا شریک تضامنی نمیتواند سهم الشرکه خود را به دیگری واگذار کند. و چه بسا که خروج یک شریک باعث انحلال شرکت میگردد.
اصولاً در شرکتهای اشخاص، سهم الشرکه در حال حیات یا پس از فوت قابل انتقال نیست مگر با رضایت سایر شرکا.
شرکتهای سرمایه یعنی چه؟
در شرکتهای سرمایه، مانند شرکتهای سهامی و شرکتهای با مسئولیت محدود بر خلاف شرکتهای اشخاص، شخصیت شرکا اهمیتی ندارد. و شرکا فقط تا میزان سرمایهای که در شرکت گذاشته اند، مسئول تعهدات و فروش شرک می باشند. و چنانچه فروض و بدهیهای شرکت از دارایی و سرمایه آن بیشتر باشد، طلبکاران حق رجوع به شرکا را ندارند. علاوه بر آن شرکا، اختیار دارند سهم الشرکه خود را به دیگران واگذار کنند و نیازی به رضایت دیگر شرکا در این خصوص نمی باشد. بنابراین عامل مهم در شرکتهای سرمایه، سرمایه ایست که شرکا در شرکت گذاشته اند. و شخصیت شریک اصولاً تأثیری در اعتبار شرکت ندارد.
در شرکتهای سرمایه پس از فوت، ورشکستگی و یا ممنوعیت قانونی و قضایی سهامدار، شرکت همچنان به حیات خود ادامه میدهد.
اگر شرکت تولیدی دارید به مقاله انواع شرکت های تولیدی در ایران مراجعه فرمایید.
شرکت های مختلط چیست؟
شرکتهای مختلط عبارتند از شرکت هایی که از دو دسته شریک تشکیل می شوند؛
دسته اول شرکایی که مسئولیت نامحدود دارند و دسته دوم شرکایی که مسئولیت محدود دارند مانند شرکتهای مختلط غیرسهامی و شرکتهای مختلط سهامی. این نوع شرکتها ترکیبی هستند. از شرکتهای سرمایه و شرکتهای اشخاص که در آن شرکای ضامن، کار و صنعت و لیاقت و استعداد خود را در شرکت می گذارند.
و به طور نامحدود مسئولیت اعمال خود را قبول می کنند. و عده دیگر برای استفاده از خدمات شرکای ضامن سرمایه لازم را در اختیار آنها قرار می دهند. بدون اینکه در اداره شرکت مسئولیتی داشته باشند و بیش از آن چیزی که در شرکت گذاشته اند تعهدی قبول نمی کنند. این نوع شرکتها شرکت های کار و سرمایه هستند.
شرکتهای دولتی چه نوع شرکتی می باشند؟
نوع خاصی از شرکتهای تجاری که نه جزء شرکتهای سرمایه و نه جزء شرکتهای اشخاص محسوب می شوند. شرکتهای دولتی هستند، شرکتهای دولتی از انواع شرکتهای تجاری محسوب می شوند. ولی تأسیس، اداره، انحلال و نظارت بر فعالیت های آنها تابع قواعد خاصی بوده که در قوانین پیش بینی شده است.
ماده ۳۰۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکتهای دولتی را تابع قوانین تأسیس و اساسنامه خود دانسته و در مواردی که در اساسنامه شرکتهای دولتی قید نشده تابع قانون تجارت دانسته است.
طبق ماده ۴ قانون محاسبات عمومی کشور؛ شرکت دولتی، واحد سازمانی مشخصی است. که با اجازه قانونی، به صورت شرکت ایجاد می شود. و یا به حکم قانون و یا دادگاه صالح، ملی شده یا مصادره گردیده و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده باشد. و بیش از ۵۰% سرمایه آن متعلق به دولت می باشد، هر شرکت تجاری که از طریق سرمایه گذاری شرکتهای دولتی ایجاد شود، مادام که بیش از ۵۰% سهام آن متعلق به شرکت دولتی است، شرکت دولتی تلقی می شود.
برخی از شرکتهای بزرگ دولتی که در ایران وجود دارند عبارتند از: شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی فولاد ایران، شرکت سهامی آلومینیوم ایران، شرکت هواپیمایی ج.ا. ایران و … .
اقسام شرکتهای تجاری کدامند؟
طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، اقسام شرکتهای تجارتی بر هفت قسم است:
۱) شرکت سهامی؛
۲) شرکت با مسئولیت محدود؛
۳) شرکت تضامنی؛
۴) شرکت مختلط غیرسهامی؛
۵) شرکت مختلط سهامی؛
۶) شرکت نسبی؛
۷) شرکت تعاونی تولید و مصرف.
در فصول بعد به مقررات مربوط به هر یک از این شرکتها خواهیم پرداخت.
