پایان نامه مدیریت در مورد : گردشگری ایران

ابن بطوطه، ابودلف و دیگران جستجو نمود. در عین حال جاذبه ها و جایگاه گردشگری ایران در قرون وسطی تا دوره متأخر را نیز در آثار مستشرقین و اروپائیانی همچون پیترودلاواله، ژان شاردن،کمپفر، تاورنیه، شرلی، دیولافوا، هانری رنه، پیرلویی و غیره پی جو یی کرد (بدیعی، 1362: 522). با این وجود ایران از روند شتابانی که در دهه های اخیر در صنعت توریسم در جهان اتفاق افتاده دور مانده و علیرغم اینکه جزو یکی از10 کشور اول جهان به لحاظ اکوتوریسم و دارا بودن مواریث فرهنگی غنی تلقی می گردد، لیکن از نظر جذب توریسم در ردیف شصتم جهان قرار دارد؛ این مهم ضرورت بازنگری اساسی در برنامه ها و سیاست گذاری ها و عطف توجه جدی مسئولین به این صنعت را بیش از پیش می طلبد ( عیسی زاده، همان: 99).
همانگونه که بیان شد گردشگری پدیده‌ای است که از زمانهای بسیار دور، در بین انسانها وجود داشته و این پدیده کم‌کم رواج داشته تا امروز با توجه به تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به صورت کنونی رسیده است. ایران یکی از ده کانون مهم شکل‌گیری تمدن بشری در جهان بوده است و نخستین آثار مدنیت که در این سرزمین کشف شده، به هزاره‌ی پنجم پیش از میلاد مسیح تعلق دارد (محلاتی،270:1380).
به لحاظ تاریخی، بررسی روند رشد گردشگری در ایران به چند دوره تقسیم می شود. هر یک از دوره ها دارای مظاهر خاص گردشگری خود می باشد که متناسب با تحولات زمان خود از محبوبیت بیشتری برخوردار است. جالب است که بدانیم در تمامی این دوره ها توجه به فرهنگ ایرانی به عنوان شاخص ترین ویژگی گردشگری ایران با در نظر گرفتن تنوع فرهنگی موجود در آن همواره لحاظ شده است. در ادامه ی بحث هر یک از این دوره ها به دقت مورد واکاوری قرار می گیرد و آثار و مستندات جهت نزدیک شدن به موضوع این رساله پیگیری می شود.
ورود آریایی‌ها در هزاره‌ی دوم پیش از میلاد به ایران و حکومت عیلامی‌ها، مادها، هخامنشیان، ساسانیان و … حکایت از ایجاد تمدن پربار و دیرینه در این سرزمین دارد. در عین حال ایران در طی دوره‌های مختلف مورد توجه بسیاری از افراد بوده که به منظورهای خاصی از تجارت و دادوستد، تفریحی، فرهنگی و … به آن مسافرت می‌کرده‌اند و همین طور وجود رسوم‌ مختلف در این کشور از جمله پناه بردن به طبیعت در ایام مختلف سال به صورت دسته‌جمعی و گروهی، نشان از وجود روحیه‌ی گردش و تفریح را در بین مردم این سرزمین داشته است (مهدوی،31:1383-30). هرچند مطالعات و تحقیقات انجام شده در زمینه‌ی گردشگری و مسافرت و شیوه و قوانین مربوط به آن در ایران باستان و حتی در ایران پس از اسلام بسیار اندک است، ولی آنچه مسلم است اینکه در ایران قبل از اسلام و حتی قبل از ورود آریایی‌ها به این سرزمین، مسافر و جهانگرد دارای حقوق و امتیازات ویژه‌ای بود که در حکومتهای مختلف در شکل‌های مدنی هر دوره حدود و میزان آن یکسان و مشابه نبوده است، بلکه با توجه به انگیزه و هدف مسافر یا جهانگرد، آن حقوق و حدود آن تعیین و اجرا می شده است (محقق داماد،32:1377). علاوه بر این ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و وجود فرهنگ و آداب و رسوم، آثار تاریخی، هنری و میراث فرهنگی خود به طور قطع برای جهانگردان و گردشگران عهد قدیم بهترین مقصد محسوب می‌شده است (رضوانی،89:1379). در واقع در مورد مسافرت به نواحی روستایی در این زمان (ایران باستان) تحقیقات و مطالعات، بسیار بسیار اندک است و اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی با توجه به آداب و رسوم ایرانیان و وجود اکثریت جمعیت در مناطق روستایی می‌توان گفت که گردشگری روستایی در ایران از زمان شکل‌گیری تمدن‌های بزرگ و ایجاد شهرها شکل گرفته و گردشگران در این زمان به منظور خاصی به این نواحی سفر می‌کرده‌اند (مهدوی،31:1383).
در ایران پس از اسلام، با توجه به سابقه‌ی زندگی مدنی و تجربیات حاصل از حسن خلق و رفتارهای موجود نزد ایرانیان که از گذشته‌های کهن باقی مانده و همچنین فرهنگ خاص ایرانیان که با میهمان ‌نوازی‌های خاص شرقیان توأم بوده و به ویژه در پرتوی اجرای آیات قرآن و احکام اسلامی، گردشگری رونق بیشتری یافته و با ایجاد تأسیسات جدید رفاهی و درمانی، ایجاد مهمانسراها و محل‌های پذیرایی از میهمان به طریق وقف، باعث شد تا گردشگری در ایران به مرحله‌ی تازه‌ای برسد که در سفرنامه‌ها و یادداشت‌های سیاحان متعدد و مشهور اعم از ایرانی و خارجی به نیکی یاد شده است (محقق داماد،36:1377). در دوره‌ی بعد از اسلام، قرآن مجید، نهج‌البلاغه، روایات و احادیث امامان و بزرگان دین به انحای گوناگون مسلمانان را به گردشگری و گردشگری تشویق و ترغیب نموده‌اند. چنانکه از دیدگاه اسلام گردشگری و سیر و سیاحت رشد و تعالی انسانی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین اسلام ضمن تشویق و تأکید بر گردشگری و سیاحت به فواید معیشتی و بهره‌مندی از نعم انبوه خداوندی اشاره می کند و معتقد است که گردشگری با همه‌ی اثرات و فواید معیشتی و دنیوی، هیچگاه فی‌نفسه ناقض جنبه‌های اخلاقی، عبادی و سازندگی نفس و هدفهای فراتر از خاک و خدامحوری نبوده، بلکه تمام سفرها تمهیدی است برای سفر به سوی خداوند و صعود به دارالقرار. در زمینه‌ی اهمیت سیر و سیاحت در اسلام و قرآن همین بس که تعداد 29 آیه از 24 سوره‌ی کلام الله مجید به این امر اختصاص دارد که در هفت آیه‌ی اول صراحتاً به عنوان «سیروا فی‌ الارض» و در هفت آیه دیگر عنوان «أفلم یسیروا فی الارض» بیان شده است (سازمان میراث فرهنگی اصفهان، 1392). همین امر باعث به وجود آ
مدن سیاحان مسلمان شد که تا مدت ها در کشورهای مختلف جهان برای دیدار از فرهنگ های مختلف دست به سفر می زدند. با توجه به مطالب فوق می‌توان دریافت که اسلام تأثیر بسزایی در گردشگری و نحوه‌ی مسافرت و همچنین انگیزه‌های مسافرت در ایران بجای نهاده است. در این دوره سیاحان زیادی به ایران مسافرت کرده‌اند و از مناطق مختلف از جمله نواحی روستایی و ایلات و عشایر این سرزمین دیدن کرده‌اند که در کتب تاریخی و سفرنامه‌های مختلف به آن اشاره شده است. در این دوران علاوه بر سفرهای یاد شده، سفرهای مذهبی برای زیارت اماکن مقدس در ایران نیز وجود داشته است. گردشگران در آن زمان در دو گروه قرار داشتند؛ اول آن دسته که خود مسلمان بودند و به دلیل قرابت مذهبی با ایران، به این کشور مسافرت می کردند، دوم آن دسته از سیاحانی که برای آشنایی با دین اسلام و اثراتی که در ایران بوجود آورده است، دست به مسافرت می زدند.
در زمینه‌ی گردشگری، ایران به ویژه از قرن هفدهم میلادی دوران حکومت صفویان به عنوان یک کشور مورد توجه جهانگردان قرار گرفته و اذهان اروپاییان را به خود جلب نموده است، صرفنظر از صدها مسافری که قبل از قرن هفدهم به ایران سفر کرده‌اند. قرن هفدهم میلادی که مقارن با قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری است را می‌توان سرآغاز توجه گردشگری خارجی به ایران دانست. در این دوره می‌توان از سیاحان و گردشگران مختلفی که قبلا بیان شده، نام برد که با ملیت‌های مختلف به همراه فهرست بلندی که جرج کروزن انگلیسی در پایان قرن 19 میلادی در جهان معروف خود (ایران و قضیه‌ی ایران) از مسافرانی که به ایران سفر کرده‌اند، منتشر می کند، که همگی نشانگر جای گرفتن ایران در صدر کشورهای آسیایی به لحاظ تعداد گردشگران در طی قرون 17 و 18 میلادی است(سازمان میراث فرهنگی اصفهان، 1392).
دوران صفویه همانگونه که در حال حاضر شاهد آن هستیم یکی از پربارترین دوره های تاریخی ایران به لحاظ آفرینش شاهکارهای هنر و معماری ایران است. شهر اصفهان که اکنون به یکی از پربازدید کننده ترین شهرهای ایران برای مسافران داخلی و خارجی تبدیل شده است، مرکز این شاهکار جهانی است. تلفیق هنر اسلامی با مظاهر ایرانی در یادبودهای این شهر به وفور یافت می شود. تنوع در سبک نقاشی ها، کاشی کاری ها، مقرنس ها و صدها هنر دیگری که در ابنیه ی آن زمان دیده می شود، نشان از ذوق و سلیقه ی هنرمندانی است که هر یک به سبک و سیاق فرهنگ و هنر خویش به این بناها رنگ و لعاب دادند. البته این شکوفایی تنها به این شهر ختم نمی شود، بلکه در سراسر ایران شاهد خلق آثاری بودیم که طراحان و سازندگان آن ها با توجه به محل زندگی و باورهای کهن و به طور کل فرهنگ خویش، آثار و ابنیه هایی را به یادگار گذاشته اند.

برای دانلود متن کامل پایان نامه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه ، پروپوزال ،سمینار مقطع کارشناسی ، ارشد و دکتری در موضوعات مختلف با فرمت ورد می توانید به سایت  77u.ir  مراجعه نمایید
رشته مدیریت همه موضوعات و گرایش ها : صنعتی ، دولتی ، MBA ، مالی ، بازاریابی (تبلیغات – برند – مصرف کننده -مشتری ،نظام کیفیت فراگیر ، بازرگانی بین الملل ، صادرات و واردات ، اجرایی ، کارآفرینی ، بیمه ، تحول ، فناوری اطلاعات ، مدیریت دانش ،استراتژیک ، سیستم های اطلاعاتی ، مدیریت منابع انسانی و افزایش بهره وری کارکنان سازمان

مطلب مرتبط :   فایل رایگان پایان نامه مدیریت :مدیریت دانش در سازمان

در این سایت مجموعه بسیار بزرگی از مقالات و پایان نامه ها با منابع و ماخذ کامل درج شده که قسمتی از آنها به صورت رایگان و بقیه برای فروش و دانلود درج شده اند

قرن نوزدهم، قرن متفاوتی در تاریخ گردشگری ایران شناخته می‌شود. سیاحان، دیپلماتها، بازرگانان، باستان‌شناسان، محققان و حتی افراد کنجکاو به ایران سفر می‌کردند تا صرفاً حس کنجکاوی خود را ارضا کنند (مهدوی،33:1383). در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم، لیدی، شل، وانسون، گوبینو و دکتر بروگسی از زمره نویسندگانی بودند که با کتابهای خود نام ایران را به نیکی بر سر زبانها افکندند (مرسلوند، 12:1376).
جامعه ایرانی از گذشته های دور تا قبل از جنگ جهانی اول و مشخصاً تا چند دهه ی اخیر ، عمدتاً جامعه ای فئودالی و روستایی بوده است. بطوریکه بیش از 72 درصد جمعیت کشور روستا نشین، و بیش از 80 درصد تولید داخلی تا سال 1299 در بخش کشاورزی تولید می شده است ( حسامیان، 1377: 38) . ولی با گذشت زمان و ورود به قرن بیستم، به مرور، رشد شهر نشینی در ایران گسترش یافت و زمینه های ظهور گردشگری نظام یافته پایه ریزی شد. علاوه بر تحولات ساختاری و اجتماعی، افزایش قیمت نفت در سال 1350 نیز موجبات سفر گردشگران خارجی به ایران را افزایش داد. عمدتاً موضوعاتی که مورد توجه جهانگردان در ایران در این دوره واقع می شد، در برگیرنده کارکردهایی همچون؛ سفرهای شغلی و کنفرانسها، تورهای جامع جهانگردی، سفرهای جوانان، هیپی ها و جهانگردان ترانزیتی، توقف میان راهی، بطوریکه بازرگانان و صاحبان مشاغل خارجی از فرصت اقامت در تهران برای تماشای اصفهان و تخت جمشید و شیراز نیز استفاده می کردند . اهداف بیشتر جهانگردان از سفر به ایران در این دوره گشت و گذرهای فرهنگی بوده است (ابراهیم زاده، 1386: 102). این در حالی است که در دوران قبل از انقلاب جمهوری اسلامی ایران شرایط برای رشد گردشگری تعطیلات و فراغت نیز وجود داشته، به نحوی که اولین بار در برنامه ی عمرانی پنج ساله ی چهارم کشور (1351- 1346) گردشگری به عنوان یک بخش مستقل در نظر گرفته شد و طرح های مختلفی در زمینه ی گسترش گردشگری فراغت انجام شد. این امر بر اهمیت تنوع فرهنگی ایران اشاره دارد که با وجود توان کشور در زمینه ی گردشگری تعطیلات، باز هم میزان رشد گردشگری فرهنگی نسبت به گردشگری فراغت افزون بوده است.
بعد از دوران انقلاب و در زمان جنگ تحمیلی به دلیل شرایط نابه سامان و جنگ زده ی آن دوران میزان سفرهای داخلی و خارجی به شدت کاهش داشت. پس از جنگ رفته رفته با بازسازی مناطق جنگی و بازگشت آرامش و ثبات نسبی به جامعه ی ایرانی، مجددا نیاز به سفر و گردشگری برای مردم ایران مطرح شد. با تاسیس آژانس های مسافرتی که اغلب کار خود را با مسافرت های مذهبی چون کربلا، سوریه و مکه ی مکرمه آغاز کرده بودند؛ حجم مسافرت های داخلی و خارجی نیز افزایش یافت. روند رو به رشد گردشگری با بوجود آمدن رشته های دانشگاهی مرتبط و سازو کار نسبتا خوب سازمان گردشگری ایران با رشد چشم گیری روبه رو شد. هر روز بر تعداد آزانس های مسافرتی، رستوران ها، هتل و مراکز اقامتی افزوده شد. مرمت و بازسازی مکان های فرهنگی، ایجاد تسهیلات و امکانات گردشگری در مناطق مربوطه،گسترش جاده ها و حمل و نقل ریلی و افزایش سایت و وبلاگ های گردشگری نیز به رشد این روند کمک کرد.
در امتداد اقدامات فوق در برنامه ی توسعه اول کشور در سال 1372-1368 رشد گردشگری نیز مد نظر قرار گرفت. از مفاد این برنامه به شرح زیر است:
– گسترش مبادلات و همکاری های بین المللی و تقویت همبستگی میان مسلمانان جهان به منظور زمینه سازی جهت صدور انقلاب و توسعه تفاهمات بین المللی و انتقال نکات مثبت و سازنده ی سایر فرهنگ ها به داخل کشور
– استفاده از هنرهای سنتی و مصنوعات داخلی در ساخت تاسیسات و واحدهای اقامتی به منظور جلوگیری از ورود مظاهر فرهنگ غیر ایرانی (روزنامه ایران، 1391: 4).
در اغلب برنامه ی اول تا چهارم توسعه ی همه جانبه ی کشور که از سال 1368 تا سال 1384 به طول انجامید، توجه به تنوع فرهنگی به عنوان رکنی مهم در توسعه ی گردشگری همواره مورد توجه قرار داشته است ولی در برنامه ی اول توسعه که بهتر از سایر برنامه ها انجام شد، بیشترین کار برای این موضوع انجام شد. افزایش مکان های فرهنگی از قبیل موزه های تاریخی، فرهنگی با کاربری های محلی، ملی و بین المللی ، پایگاه های میراث فرهنگی و افزایش اشیاء مرمت شده نیز از کارهایی است که در چند سال انجام شده است.

در این شرایط راه برای آشنایی مردم با جاذبه های مختلف گردشگری بیش از پیش هموار شد. بسیاری از مردم جامعه با شناسایی مناطق بکر و دست نخورده ی گردشگری دست به سفر زدند و برای گردش در سراسر ایران مسیرهای جدیدی فراهم آمد. به طبع گسترش حجم گردشگری داخلی، گردشگری ورودی نیز رشد مناسبی را تجربه کرد. گردشگران خارجی نیز از این منظر که می توانستند با میراث کهن ایران در اقصا نقاط این کشور آشنا شوند، سفرهای متعددی به ایران داشتند.
در حال حاضر، طی چند سال گذشته به دلیل مسایل سیاسی، تحریم ها، نوسانات شدید دلار و رکود اقتصادی دنیا، با اینکه هنوز هم ایران ارزان ترین کشور توریستی جهان است، باز هم میزان گردشگری ورودی و حتی داخلی افت شدیدی پیدا کرده است. جالب است که طول سفرهای داخلی کاهش یافته و مردم ایران به سفرهای کوتاه تر و یا آخر هفته تمایل بیشتری پیدا کرده اند. در این میان شهرهای مازندان و گیلان به دلیل همجواری با شهر تهران که بیشترین حجم مسافران را دربردارد، بیشترین سهم ورود گردشگر را به خود اختصاص داده است. با این حال همچنان تعداد گردشگران فرهنگی ورودی به ایران نسبت به سایر انوع دیگر گردشگری قابل ملاحظه است، چنانکه روزنامه آمریکایی واشنگتن پست طی گزارشی از رونق گردشگری ایران صحبت می کند. به نقل از نویسنده ی این روزنامه ی آمریکایی، « تحریم های نفتی و بانکی ایران موجب فشرده شدن درآمدهای نفتی این کشور شده، اما برای خارجی ها فرصتی ناب برای سفر به ایران فراهم آورده است. این گزارش می افزاید: روند رونق گردشگری ایران در سال های اخیر با توجه به میانگین جهانی از رشد خوبی برخوردار بوده است؛ چراکه بر اساس آمارهای رسمی UNWTO بین سالهای 2004 تا 2010 میانگین رشد سالانه ی گردشگری در سطح جهان 2/3 درصد بوده است، در حالی که سهم ایران از این رشد در همین دوره ی زمانی به 7/12 درصد رسیده است (همان، 1390: 4).
2-2 گردشگری فرهنگی در ایران

 
 
یکی از عواملی که به رشد گردشگری کمک می کند، فرهنگ هر کشور و شاخصه های آن می باشد که نباید فراموش کرد که از دهه ۱۹۸۰ به بعد، نوعی از جهانگردی که همواره وجود داشته و لیکن در حاشیه قرار داشته است، اهمیتی کم نظیر به کف آورده است که آن را « گردشگری فرهنگی» خوانده اند ( کروبی، 1387: 320). تاریخچه ی گردشگری ایران نشان می دهد که این کشور همواره در طول تاریخ مورد بازدید مسافران متفاوتی بوده که هر یک با هدف های خاصی به ایران آمده اند. سفرنامه ها و کتاب هایی که از گذشته تا کنون باقی مانده است، بیانگر آن است که اغلب این گردشگران برای گذار فرهنگی می آمدند. با شکل گیری سازمان های دولتی گردشگری و توسعه آن ها در دهه های قبل، بازار گردشگری فرهنگی ایران نیز مراتبی را طی کرده است. گردشگری ایران در این دهه ها دچار تحولات زیادی بوده که دوران رکود و رونق های مختلفی را تجربه نموده است. گردشگری فرهنگی، مجموعه ای از مکان ها ،سنت ها و هنرها و جشن ها و تجاربی است که یک کشور و مردم آن را به تصویر می کشد و تنوع و شخصیت آن کشور را منعکس می کند و هدف اصلی گردشگران دیدن جلوه های فرهنگی یک مقصد از قبیل مراسم، رفتارها، هنر و موسیقی آن است، در مناطق در حال توسعه، اماکن مذهبی یا کارگاه های صنایع دستی از جمله جاذبه های فرهنگی برای گردشگران است (عمران پور، 1388: 4).
گردشگری با ا نسان و انگیزه ها، خواستها و آرزوهای او که منبعث از فرهنگ جامعه است، ارتباط دارد، به حدی که می توان گفت محرک اصلی گردشگری، در واقع همین اختلاف فرهنگهاست (ضرغام،391:1376). در عصر حاضر، رابطه ای دو جانبه بین فرهنگ و گردشگری به وجود آمده است. فرهنگ منبعی حیاتی برای توسعه گردشگری محسوب می شود و گردشگری نیز سهم مهمی در توسعه فرهنگی دارد (Richards،9 :2000 ).
بر محور گردشگری فرهنگی ایران می توان به طور کلی گردشگران خارجی را به چند گروه تقسیم کرد:
زائران اماکن مقدس که با هدف زیارت به ایران سفر می کنند و در کنار آن برنامه های